Een leuk avondje uit én een steun in de rug

Theatermaker Jetse Batelaan (1978) is sinds 2013 artistiek leider van Theater Artemis. Hij studeerde in 2003 af aan de regieopleiding aan de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam. Sindsdien ontving hij al verscheidene prijzen voor zijn theaterwerk, waarin hij vaak op verrassende wijze met theatervormen en -stijlen speelt.

In ‘een leuk avondje uit’ draait alles om emoties, maar dan gepresenteerd als musical. Verdriet, angst, liefde, schaamte, blijdschap en eenzaamheid krijgen allemaal hun eigen spetterende shownummer. En ook achter de schermen wordt er van alles gevoeld. Terwijl de musicalsterren zingen en dansen of hun leven ervan afhangt, doen anderen backstage verwoede pogingen om de grootste gevoelens buiten de deur te houden.

Jetse Batelaan: Het gaat over emoties en daarbij de vraag: gooi je die eruit, of krop je die op? Hoe daarmee om te gaan is de centrale vraag van de voorstelling.

Ga je ook op zoek naar een antwoord op die vraag, of laat je dat in het midden?
Jetse Batelaan: Hoewel ik veel sympathie heb, en ook herkenning, bij personages die daar geremder mee omgaan, is het uiteindelijk wel een oproep om gevoelens te laten stromen. En ook om onder ogen te zien dat het een gegeven is waar we allemaal mee te maken hebben. Of je het nu ziet of niet: op ieder moment zit er een enorme kolkende soep van emoties onder ons bestaan. En die mag liefst niet overkoken.

Een ernstig thema, dat jij als maker in een vrolijke, haast absurdistische vorm weet te presenteren.
Jetse Batelaan: We zijn gestart vanuit een vormelijk idee en beginnen denken vanuit musical als theatervorm. Die is heel ongegeneerd in het vertolken van emoties. Je kan daar spreken van heel erg vormgegeven emoties en ook onrealistisch helder afgebakende emoties. Terwijl in het echte leven emoties veel meer door elkaar lopen dan je in de musical meemaakt. En het basisidee is: wat gebeurt er als we zo’n musical maken met alles erop en eraan: spetterende kostuums, spetterende decors, knallende choreografieën, … maar dat we die fluisterstil maken? Dus je hoort amper een muziekband en de zang nog net. Het lijkt of er een soort stolp over die musical is gezet. En daaromheen zijn er figuren die normaal in de marge van de voorstelling zouden zitten, maar nu auditief juist het tegenovergestelde zijn. Zaken als een krakend papiertje of wat heimelijk gefluister, die worden allemaal extreem versterkt. Zo krijg je een enorme hiërarchische verschuiving. En ik heb tien bestaande nummers gekozen, allemaal uit de musicalcanon. Dat samen vormt het frame van de voorstelling.

Musical laat zich vaak kenmerken door veel pathetiek en onechte emoties. Mogen we dit dan zien als een parodie op het niet oprecht omgaan met gevoelens?
Jetse Batelaan: Ik heb toch geprobeerd, en ik denk dat ik daarin geslaagd ben, om dit te maken met veel achting voor de musical. Ik zie het niet als een parodie. Ik vind dat musical ook kan gloriëren om op een bepaalde manier met emotie om te gaan. Zingen en dansen kunnen een geweldige manier zijn om emoties te uiten en te kanaliseren. Een substantieel deel van de cast zijn trouwens musicalartiesten. Die hebben uiteraard ook veel liefde voor dat medium. Ik heb musical wel gebruikt in alle aspecten die het heeft. Daar zitten zeker ook ‘over the top’ aspecten bij. Maar ik vind wel dat musical glorieert. En ik hoop dat ook mensen met liefde voor musical bij deze voorstelling iets beleven.

Is er ook iets waarvan je hoopt dat mensen het meenemen na de voorstelling?
Jetse Batelaan: Ik was zelf behoorlijk geremd, zeker als puber. Ik had dit wel willen zien als kind. Het is tegelijk een warm pleidooi om altijd je blik te verleggen. Ik verleg de blik naar het wat minder vanzelfsprekende, of minder glorieuze, maar misschien daardoor des te interessantere. En ik hoop dat het een handreiking is. Ook al is het een 8+ voorstelling, er passeren wel thema’s als gender, seksualiteit, of identiteit. Ik hoop dat als er kinderen zijn die daarmee worstelen of er hun weg in zoeken, dat zij zich wat gesterkt voelen door de voorstelling. Zo is ze ook wel bedoeld: als steun in de rug van … hen.

Bij het begin van je loopbaan, in 2002, maakte je bij Theater Stap in Turnhout samen met Lotte Van den Berg ‘Ergens staat er nu een iglo leeg’. Heeft die vroege theaterervaring gezorgd voor een band met deze plek?
Jetse Batelaan: Theater Stap ken ik nog goed. Daar bewaar ik goede herinneringen aan. Ook een meer recente situatie is mij nog bijgebleven. Zo’n twee jaar geleden waren wij op tournee met onze voorstelling ‘Het einde van het begin van het einde’. Op een gegeven moment had je in die Corona-tijd de situatie dat er in Nederland nog een lockdown was, terwijl dat in België niet het geval was. De Warande heeft toen samen met ons uitgezocht hoe die voorstelling toch gespeeld kon worden. Ik vond dat een mooie daad van verzet. En ik vond ook het publiek heldhaftig dat toen was komen opdagen.

tekst: Dominic Depreeuw
foto’s: Kurt van der Elst